اختلال کمبود توجه بیش‌فعالی یا اختلال کم توجهی بیش‌فعالی (ADHD) یک اختلال روان‌پزشکی است که کودکان، نوجوانان و بزرگسالانی را در سراسر جهان مبتلا کرده و مشخصه‌ی آن الگوی کاهش پایدار توجه و افزایش تکانش‌گری و بیش‌فعالی است.

بر اساس شرح‌حال خانواده‌ها، تعیین ژنوتیپ و مطالعات تصویربرداری عصبی شواهد روشنی برای پایه‌ی زیستی بیش فعالی وجود دارد. هرچند چندین ناحیه‌ی مغز و چندین عصب_رسانه (ناقل عصبی) در بروز علائم دخیل دانسته شده‌اند؛ اما همچنان دوپامین کانون پژوهش‌های مربوط به علائم بیش فعالی است. به دلیل مصرف بالای دوپامین در قشر جلو پیشانی و پیوندهای متقابل آن با سایر نواحی مغز درگیر در توجه بازداری، تصمیم‌گیری، مهار پاسخ، حافظه‌ی کاری و گوش‌به‌زنگی، نقش این ناحیه مطرح‌شده است.

بیش فعالی  حدود ۸-۵% کودکان سنین مدرسه را مبتلا می‌کند و ۸۵-۶۰% افرادی که در کودکی این تشخیص را دریافت می‌کنند در نوجوانی واجد ملاک‌های اختلال هستند و تا ۶۰% آن‌ها علائمشان تا بزرگسالی ادامه می‌یابد. کودکان، نوجوانان و بزرگ‌سالان دچار بیش فعالی اغلب تخریب قابل‌توجهی در کارکرد تحصیلی و نیز موقعیت‌های بین فردی و اجتماعی نشان می‌دهند.ADHD  اغلب با اختلالات دیگری همراه است؛ ازجمله اختلالات یادگیری، اختلالات اضطرابی، اختلالات خلقی و اختلالات رفتار ایذایی.

ملاک های تشخیص اختلال کمبود توجه بیش فعالی در DSM5

A – مجموعه ای فراگیر از رفتارهای بی توجهی و یا بیش فعالی –تکانشگری که در عملکرد یا رشد اختلال ایجاد می‌کند، به صورتی که با موارد (۱) و  یا (۲) مشخص می شود:
۱ . بی توجهی: شش نشانه زیر (یا تعداد بیشتر) دست کم به مدت ۶ ماه  ادامه می یابند و با سطح رشد ناهماهنگ هستند و بر فعالیت های اجتماعی و تحصیلی  شغلی تأثیر منفی می گذارند:

توجه: نشانه ها صرفاً جلوه رفتار نافرمانی، لجبازی، خصومت، یا ناتوانی در درک تکالیف یا دستورالعمل ها نیستند. برای نوجوانان بزرگتر و بزرگسالان(۱۷ ساله و بالاتر) حداقل پنج نشانه ضروری است.

a . اغلب نمی تواند به جزئیات توجه دقیق کند یا در تکالیف درسی، در محل کار، یا هنگام فعالیت های دیگر مرتکب بی‌دقتی می‌شود( برای مثال جزئیات را نادیده می‌گیرد و در کار بی دقت است).
b – اغلب در حفظ کردن توجه در تکالیف یا فعالیت ها مشکل دارد (مثلاً در متمرکز ماندن هنگام سخنرانی ها، گفتگوها یا روخوانی طولانی مشکل دارد).
c – اغلب به نظر می رسد که وقتی مستقیماً با او صحبت می شود گوش نمی دهد (مثلا به نظر می رسد که ذهن جای دیگر است، حتی در غیاب هرگونه حواسپرتی واضح).
d -اغلب، دستورالعمل ها را دنبال نمی کند و نمی تواند تکالیف درسی، کارهای عادی و روزمره، یا وظایف را در محل کار کامل کند(مثلاً تکالیف را شروع می کند، اما به سرعت تمرکز خود را از دست می دهد و به راحتی از موضوع منحرف می شود).
e– اغلب در سازمان دادن به تکالیف و فعالیت ها مشکل دارد( مثلاً به سختی می تواند تکالیف پشت سر هم را مدیریت کند؛ به سختی می تواند لوازم و متعلقات را منظم نگه دارد؛ کار، آشفته و نامنظم است؛ مدیریت زمان نامناسب دارد؛ نمی تواند موعدها را برآورده کند).
f- اغلب از پرداختن به تکالیفی که به تلاش ذهنی مداوم نیاز دارند اجتناب می کند، از آها بیزار است، یا مایل به انجام دادن آنها نیست(مثل تکالیف درسی یا تکالیف خانگی؛ در مورد نوجوانان بزرگتر و بزرگسالان، آماده کردن گزارش ها، پرکردن فرم ها، بازبینی مقالات طولانی).
g– اغلب لوازم لازم برای تکالیف و فعالیت ها را گم می کند (مثل لوازم مدرسه، مدادها، کتاب ها، ابزارها، کیف ها، کلیدها، دفترچه، عینک، تلفن های موبایل).
h– اغلب به وسیله محرک های نامربوط به راحتی حواسپرت می شود(در مورد نوجوانان بزرگتر و بزرگسالان، می تواند افکار نامربوط باشد).
i – اغلب در فعالیت های روزمره فراموشکار است (مثل انجام دادن کارهای روزمره، پی فرمان کسی رفتن؛ در مورد نوجوانان بزرگتر و بزرگسالان، جواب دادن به تلفن، پرداختن صورت حساب ها، سرقرار حاضر شدن).

بیش فعالی و تکانشگری

شش نشانه زیر (یا تعداد بیشتر) دست کم به مدت ۶ ماه ادامه می یابند که با سطح رشد ناهماهنگ هستند و بر فعالیت های اجتماعی و تحصیلی /شغلی مستقیماً تأثیر منفی می گذارند:

توجه: نشانه ها صرفا جلوه رفتار نافرمانی، لجبازی، خصومت، یا ناتوانی در درک کردن تکالیف یا دستورالعمل ها نیستند. برای نوجوانان بزرگتر و بزرگسالان (۱۷ ساله و بزرگتر) حداقل پنج نشانه ضروری است.

a– اغلب دست ها و پاها بی قرار است و در صندلی خود وول می خورد.
b – در موقعیت هایی که نشسته ماندن انتظار می رود، اغلب صندلی خود را ترک می کند(مثلاً محل کار خود را در کلاس، اداره یا محل کار دیگر یا موقعیت های دیگری که باقی ماندن در محل ضرورت دارد را ترک می کند).
c – اغلب در موقعیت های نامناسب، می دود یا از چیزها بالا می رود. (توجه: در نوجوانان یا بزرگسالان، ممکن است به احساس بی قراری محدود باشد).

d – اغلب نمی تواند ساکت بازی کند یا به فعالیت های اوقات فراغت بپردازد.
e – اغلب «درحال جنب و جوش» است، طوری عمل می کند گویی «موتوری او را به حرکت وامی دارد» (مثلاً نمی تواند برای مدت طولانی آرام باشد یا از آرام بودن ناراحت است، مثل زمانی که در رستوران یا جلسات است؛ ممکن است دیگران احساس کنند که او بی قرار است یا به سختی می توان پا به پای او رفت).
f – اغلب بیش از اندازه صحبت می کند.
g– اغلب قبل از اینکه سوالی کامل شده باشد پاسخ را از دهان می‌پراند (مثلاً جملات افراد را کامل می کند؛ نمی تواند در گفتگو منتظر نوبت بماند).
h – اغلب منتظر نوبت ماندن برایش دشوار است (مثل زمانی که در صف منتظر است).
i – اغلب مزاحم دیگران می شود(برای مثال، وسط گفتگوها، بازی ها، یا فعالیت‌ها می‌پرد؛ ممکن است از لوازم دیگران بدون اجازه گرفتن استفاده کند؛ در مورد نوجوانان و بزرگسالان، ممکن است مزاحم کار دیگران شود).
B – چند نشانه بی توجهی یا بیش فعالی –تکانشگری قبل از ۱۲ سالگی وجود دارند.
C– چند نشانه بی توجهی یا بیش فعالی – تکانشگری در دو موقعیت یا بیشتر وجود دارند(مثلاً در خانه، مدرسه، یا محل کار؛ با دوستان یا خویشاوندان؛ در فعالیت های دیگر).
D – دلیل روشنی وجود دارد مبنی بر اینکه نشانه ها در عملکرد اجتماعی، تحصیلی، یا شغلی اختلال ایجاد می کنند یا کیفیت آن را کاهش می دهند.
E – نشانه ها منحصراً در طول دوره اسکیزوفرنی یا اختلال روان پریشی دیگر روی نمی دهند و اختلال روانی دیگری (مثل اختلال خلقی، اختلال اضطرابی، اختلال تجربه ای ، اختلال شخصیت، مسمومیت با مواد) آنها را بهتر توجیه نمی کند.

علائم بیش فعالی کمبود توجه

ویژگی اصلی اختلال کاستی توجه / بیش فعالی (ADHD) الگوی مداوم بی توجهی و / یا بیش فعالی تکانشگری است که در عملکرد یا رشد اختلال ایجاد می کند. بی توجهی در ADHD از لحاظ رفتاری به صورت پرت شدن از تکلیف، نداشتن پشتکار، مشکل متمرکز ماندن، و نامنظم بودن آشکار می‌شود و ناشی از لجبازی یا فقدان درک نیست. بیش فعالی به فعالیت حرکتی بیش از حد( نظیر اینکه کودک به اطراف می دود) در زمانی‌که نامناسب است، یا وول خوردن مفرط، تلنگر زدن، یا پرحرفی اشاره دارد. در بزرگسالان، بیش فعالی می‌تواند به صورت بی‌قراری شدید یا منحرف کردن دیگران از فعالیتشان آشکار شود.

تکانشگری به اعمال عجولانه‌ای اشاره‌دارد که به صورت لحظه‌ای بدون دوراندیشی روی می‌دهند و به احتمال زیاد به فرد لطمه می زند( مثل جست زدن در خیابان بدون نگاه کردن) تکانشگری می‌تواند میل به پاداش‌های فوری یا ناتوانی در به تعویق افتادن خشنودی یا لذت را منعکس کند. رفتارهای تکانشی می توانند به صورت مزاحمت اجتماعی(مثل ایجاد مزاحمت بیش از حد برای دیگران) و / یا گرفتن تصمیمات مهم بدون در نظر گرفتن پیامدهای بلندمدت، آشکار شود(مثل گرفتن یک کار بدون اطلاعات کافی).

ADHD در کودکی شروع می شود. شرایط لازم برای اینکه چند نشانه قبل از ۱۲ سالگی وجود داشته باشند از اهمیت جلوه بالینی قابل ملاحظه در طول کودکی خبر می دهد. در عین حال، به خاطرمشکلاتی که در تعیین شروع کودکی با نگاه به گذشته وجود دارد، سن پایین تر موقع شروع، مشخص نشده است. یادآوری بزرگسالان در مورد نشانه های کودکی نامطمئن است، و گردآوری اطلاعات جنبی مفید واقع می شود.

جلوه های این اختلال باید در بیش از یک موقعیت وجود داشته باشند(مثلا در خانه و مدرسه، محل کار). تایید نشانه های قابل ملاحظه در موقعیت های مختلف، معمولاً بدون مشورت با منابع خبر که فرد را در این موقعیت‌ها دیده‌اند، نمی‌تواند به صورت دقیق انجام شود. معمولاً نشانه ها بسته به زمینه در موقعیتی خاص، تفاوت دارند. در صورتی که فرد برای رفتار مناسب پاداش‌های مکرر بگیرد، تحت نظارت دقیق باشد، در موقعیت تازه باشد، به فعالیت‌های خیلی جالب بپردازد، تحریک بیرونی مستمر داشته باشد (مثلاً از طریق صفحه های نمایش الکترونیک)، یا در موقعیت‌های تک به تک در حال تعامل کردن باشد(مثلاً در دفتر متخصص بالینی)، علایم این اختلال می‌توانند خیلی کم باشند یا وجود نداشته باشند.

موضوعات تشخیصی مرتبط با جنسیت در بیش فعالی کمبود توجه

ADHD در پسرها شایع تر از دخترهاست، طوری که میزان آن در کودکان تقریبا ۲:۱ و در بزرگسالان ۱ : ۶/۱ است. دخترها بیشتر از پسرها احتمال دارد که عمدتاً ویژگی های بی توجهی را نشان دهند.

پیامدهای اختلال کاستی توجه / بیش فعالی

ADHD با کاهش عملکرد تحصیلی و پیشرفت تحصیلی، طرد اجتماعی و در بزرگسالان با عملکرد پیشرفت، و حضور شغلی ضعیف تر، احتمال بالاتر بیکاری و تعارض میان فردی بالا ارتباط دارد. کودکان مبتلا به ADHD خیلی بیشتر از همسالان بدون ADHD خود احتمال دارد در نوجوانی یه اختلال سلوک و در بزرگسالی به اختلال مصرف مواد دچار شوند، مخصوصاً در صورتی که اختلال سلوک یا اختلال شخصیت ضداجتماعی پرورش یافته باشد. افراد مبتلا به ADHD بیشتر از همسالان احتمال دارد که صدمه ببینند. تصادفات و تخلفات در رانندگان مبتلا به ADHD شایع ترند. احتمال وجود چاقی در افراد مبتلا به ADHD زیاد است.

انجام دادن نامناسب یا تغییر تکالیفی که نیازمند تلاش مستمر هستند اغلب توسط دیگران به صورت تنبلی، بی‌مسئولیتی، یا عدم همکاری تعبیر می ‌شود. روابط خانوادگی می‌تواند با اختلاف و تعامل‌های منفی توصیف شود.

روابط با همسالان اغلب به خاطر طرد همسالان یا دست انداختن فرد مبتلا به ADHD مختل می‌شود. افراد مبتلا به ADHD به طور متوسط تحصیلات کمتر و پیشرفت شغلی ضعیف تر از همسالان خود دارند، هرچند که در این زمینه ها تغییرپذیری زیاد وجود دارد. این اختلال در حالت شدید، به طور محسوسی مختل کننده است و بر سازگاری اجتماعی، خانوادگی، تحصیلی/شغلی تأتیر می گذارد.

کمبودهای تحصیلی، مشکلات مرتبط با مدرسه، و بی توجهی همسالان با نشانه‌های برجسته بی توجهی ارتباط زیاد دارند، در حالی که طرد همسالان و به درجات کمتر، صدمه ناشی از تصادف، در رابطه با نشانه های برجسته بیش فعالی یا تکانشگری، محسوس ترند.

تشخیص افتراقی بیش فعالی کمبود توجه

اختلال لجبازی و نافرمانی: افراد مبتلا به اختلال لجبازی و نافرمانی ممکن است در برابر کار یا تکالیف درسی که نیازمند اجرای شخصی هستند مقاومت کنند، زیرا آنها در برابر پیروی کردن از درخواست های دیگران مقاومت نشان می دهند. رفتار آنها با منفی‌گرایی، خصومت، و سرپیچی مشخص می شود. این نشانه ها باید از بیزاری رفتن به مدرسه یا تکالیف ذهنی دشوار به خاطر مشکل حفظ کردن تلاش ذهنی مستمر، فراموش کردن دستورالعمل ها، و تکانشگری در افراد مبتلا به ADHD متمایز شوند. این واقعیت که برخی افراد مبتلا به ADHD ممکن است نگرش های نافرمانی و لجبازی را نسبت به این گونه تکالیف پرورش دهند و اهمیت آنها را دست کم بگیرند، تشخیص افتراقی را پیچیده می کند.

اختلال انفجاری متناوب: ADHD و اختلال انفجاری متناوب در سطح بالایی از رفتار تکانشگری سهیم هستند. با این حال، افراد مبتلا به اختلال انفجاری متناوب، پرخاشگری جدی به دیگران نشان می دهند که افراد مبتلا به ADHD این نشانه را ندارند. علاوه بر این، اختلال انفجاری متناوب در کودکی نادر است. اختلال انفجاری متناوب می تواند با وجود ADHD تشخیص داده شود.

اختلالات عصبی-رشدی دیگر: فعالیت حرکتی زیاد که می تواند در ADHD روی دهد باید از رفتار حرکتی تکراری که اختلال حرکت قالبی و برخی موارد اختلال طیف اوتیسم را توصیف می کند، متمایز شود.

در اختلال حرکت قالبی، رفتار حرکتی عموماً ثابت و تکراری است(مثل تکان دادن بدن، گازگرفتن خود)، در حالی که وول خوردن و بی قراری در ADHD معمولاً فراگیر هستند و با حرکات قالبی تکراری مشخص نمی شوند. در اختلال توره، تیک های متعدد مکرر می توانند با وول خوردن و آرام نگرفتن فراگیر ADHD اشتباه گرفته شوند. برای متمایز کردن وول خوردن از تیک های متعدد، ممکن است مشاهده طولانی لازم باشد.

اختلال یادگیری خاص: کودکان مبتلا به اختلال یادگیری خاص ممکن است به خاطر ناکامی، بی علاقگی، یا توانایی محدود، بی توجه به نظر برسند. با این حال، بی توجهی در افراد مبتلا به اختلال یادگیری خاص که ADHD ندارند، خارج از کارتحصیلی، مختل کننده نیست.

ناتوانی عقلانی (اختلال عقلانی رشدی): نشانه های ADHD در کودکانی که در محیط های تحصیلی گذاشته می شوند که با توانایی عقلانی آنها مناسب نیستند، رایج است. در چنین مواردی، نشانه ها در مدت تکالیف غیر تحصیلی وجود ندارند. تشخیصADHD در ناتوانی عقلانی ایجاب می کند که بی توجهی یا بیش فعالی بیش از سن عقلی است.

اختلال طیف اوتیسم: افراد مبتلا به ADHD و آنهایی که به اختلال طیف اوتیسم میتلا هستند، بی توجهی، کژکاری اجتماعی و رفتاری که کنترل کردن آن دشوار است، نشان می دهند.کژکاری اجتماعی و طرد همسالان که در افراد مبتلا به ADHD دیده می شوند باید از جدایی اجتماعی، انزوا، و بی تفاتی نسبت به نشانه های ارتباط چهره ای و صوتی که در افراد مبتلا به اختلال طیف اوتیسم دیده می شوند، متمایز شوند. کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم ممکن است به دلیل ناتوانی در تحمل کردن تغییر ناشی از روند رویدادهای مورد انتظارشان، قشقرق راه بیندازند. در مقابل، کودکان مبتلا به ADHD ممکن است در طول انتقال عمده، دلیل تکانشگری یا خویشاونداری ضعیف، بدرفتاری کنند یا قشقرق داشته باشند.

اختلال اضطرابی: ADHD در نشانه های بی توجهی با اختلالات اضطرابی سهیم است. افراد مبتلا به ADHD به دلیل اینکه مجذوب محرک های بیرونی، فعالیت های جدید، یا دلمشغولی به فعالیت های لذت بخش می شوند، بی توجه هستند. این با بی توجهی ناشی از نگرانی و نشخوار که در اختلالات اضطرابی دیده می شود، تفاوت دارد. امکان دارد که بی قراری در اختلالات اضطرابی دیده شود. اما در ADHD، این نشانه با نگرانی و نشخوار ارتباط ندارد.

اختلالات افسردگی: امکان دارد که افراد مبتلا به اختلالات افسردگی، ناتوانی در تمرکز کردن نشان دهند. اما تمرکز ضعیف در اختلالات خلقی فقط در طول دوره افسردگی برجسته می شوند.

اختلال دوقطبی: افراد مبتلا به اختلال دوقطبی ممکن است افزایش فعالیت، تمرکز ضعیف، و افزایش تکانشگری داشته باشند، اما این ویژگی ها دوره‌ای هستند، هر بار به مدت چند روز روی می‌دهند. در اختلال دوقطبی، افزایش تکانشگری و بی توجهی با خلق بالا، خودبزرگ بینی، و ویژگی های دوقطبی دیگر همراه است. کودکان مبتلا به ADHD ممکن است در طول یک روز، تغییرات قابل توجهی را در خلق نشان دهند؛ این تغییر پذیری با دوره مانیک تفاوت دارد، که باید ۴ روز یا بیشتر ادامه داشته باشد تا شاخص بالینی اختلال دوقطبی باشد، حتی در کودکان. اختلال دوقطبی در کودکان پیش دبستانی نادر است، حتی زمانی که تحریک پذیری شدید و خشم برجسته باشند، در حالی که ADHD در بین کودکان و نوجوانی که خشم و تحریک پذیری بیش از اندازه نشان می دهند، شایع است.

اختلال بی نظمی خلق اخلالگر: اختلال بی نظمی خلق اخلالگر با تحریک پذیری فراگیر، و عدم تحمل ناکامی مشخص می شود، اما تکانشگری و توجه آشفته، ویژگی های اصلی نیستند. با این حال، اغلب کودکان و نوجوانان مبتلا به این اختلال نشانه هایی دارند که ملاک های ADHD را نیز برآورده می کنند، که به طور جداگانه تشخیص داده می شود.

اختلالات مصرف مواد: متمایز کردن ADHD از اختلالات مصرف مواد در صورتی می تواند مشکل آفرین باشد که اولین جلوه نشانه های ADHD به دنبال شروع سوءمصرف یا مصرف مکرر روی دهد. شواهد روشن ADHD قبل از سوءمصرف مواد، از منابع خبر، یا سوابق قبلی، برای تشخیص افتراقی ضروری است.

اختلالات شخصیت: در نوجوانان و بزرگسالان، متمایز کردن ADHD از اختلالات شخصیت مرزی، خودشیفته، و اختلالات شخصیت دیگر ممکن است دشوار باشد. تمام این اختلالات در ویژگی های بی نظمی، مزاحمت اجتماعی، بی نظمی هیجانی، و بی نظمی شناختی سهیم اند. با این حال ADHD با ترس از رها شدن، صدمه زدن به خود، دودلی، یا دیگر ویژگی های اختلالات شخصیت مشخص نمی شود. متمایز کردن رفتار تکانشی، مزاحمت اجتماعی، یا رفتار نامناسب، از رفتار خودشیفته، پرخاشگر، یا سلطه جو، برای دادن این تشخیص افتراقی، به مشاهده بالینی طولانی، مصاحبه با منبع خبر، یا سابقه مشروح، نیاز دارد.

اختلالات روان پریشی: اگر نشانه های بی توجهی و بیش فعالی منحصراً در طول دوره اختلال روان پریشی روی دهند، ADHD تشخیص داده نمی شود.

نشانه های ADHD ناشی از دارو: نشانه های بی توجهی، بیش فعالی یا تکانشگری ناشی از مصرف دارو(مثل داروهای گشاد کننده نایژه، ایزونیازیر، داروهای ضدروان پریشی (که به بیقراری حرکتی منجر می شوند)، (داروی جایگزینی تیروئید) با عنوان اختلالات مرتبط با مواد مشخص یا نامشخص (یا ناشناخته)دیگر، تشخیص داده می شوند.

همزمانی اختلالات

در محیط های بالینی، اختلالات همزمان در افرادی که نشانه های آنها ملاک های ADHD را برآورده می کنند، متداول هستند. در کل جمعیت، تقریباً در نیمی از کودکانی که جلوه بالینی مختلط دارند و در حدود یک چهارم کودکانی که عمدتاً جلوه بالینی بی توجهی دارند، اختلال لجبازی و نافرمانی با ADHD روی می دهد.

اختلال سلوک تقریباً در یک چهارم کودکان یا نوجوانانی که جلوه بالینی مختلط دارند، بسته به سن و موقعیت، به طور همزمان روی می دهد. اغلب کودکان و نوجوانان مبتلا به اختلال بی نظمی خلق اخلالگر، نشانه هایی دارند که ملاک های ADHD را نیز برآورده می کنند؛ درصد کمتری از کودکان مبتلا به ADHD نشانه هایی دارند که ملاک های اختلال بی نظمی خلق اخلالگر را برآورده می کنند. اختلال یادگیری خاص در اقلیت افراد مبتلا، همراه با ADHD، ولی غالباً بیشتر از کل جمعیت روی می دهد.

اختلال انفجاری متناوب در اقلیت بزرگسالان مبتلا به ADHD روی می دهد، اما به میزان بالاتر از سطح بالاتر از سطح جمعیت. گرچه اختلالات مصرف مواد در کل جمعیت، در افراد مبتلا به ADHD نسبتاً متداول تر است، ولی این اختلالات فقط در اقلیت بزرگسالان مبتلا به ADHD وجود دارند. اختلالات دیگری که ممکن است با ADHD روی دهند عبارتند از اختلال وسواس فکری-عملی، اختلالات تیک، و اختلال طیف اوتیسم.

اختلال کمبود توجه/بیش فعالی مشخص دیگر

این طبقه در مورد جلوه هایی به کار برده می شود که در آنها نشانه های مخصوص اختلال کاستی توجه/بیش فعالی که ناراحتی یا اختلال قابل ملاحظه بالینی را در عملکرد اجتماعی، شغلی یا زمینه های مهم دیگر عملکرد ایجاد می کنند، غالب باشند، ولی ملاک های کامل اختلال کاستی توجه/بیش فعالی یا هرگونه اختلالات در طبقه تشخیصی اختلالات عصبی- رشدی را برآورده نکنند.

طبقه اختلال کاستی توجه/ بیش فعالی مشخص دیگر در موقعیت هایی به کار برده می شود که در آنها متخصص بالینی تصمیم بگیرد دلیل خاصی را که جلوه بالینی ملاک های اختلال کاستی توجه /بیش فعالی با هر اختلال عصبی-رشدی مشخص را برآورده نمی کند، انتقال دهد. این با ثبت کردن «اختلال کاستی توجه / بیش فعالی مشخص دیگر» و به دنبال آن با دلیل خاص (مثل «همراه با نشانه های بی توجهی ناکافی») انجام می شود.

اختلال کمبود توجه / بیش فعالی نامشخص

این طبقه در مورد جلوه هایی به کار برده می شود که در آنها، نشانه های مخصوص اختلال کاستی توجه/ بیش فعالی که ناراحتی قابل ملاحظه بالینی در عملکرد اجتماع، شغلی یا زمینه های مهم دیگر عملکرد ایجاد می کنند غالب باشند، ولی ملاک های کامل اختلال کاستی توجه/بیش فعالی یا هرگونه اختلالات در طبقه تشخیصی اختلالات عصبی- رشدی را برآورده نکنند.

طبقه اختلال کاستی توجه/بیش فعالی نامشخص در موقعیت هایی به کار برده می شود که در آنها، متخصص بالینی تصمیم بگیرد دلیلی را که ملاک های اختلال کاستی توجه/بیش فعالی یا اختلال عصبی – رشدی مشخص برآورده نشده‌اند، ذکر نکند، و جلوه هایی را منظور کند که در آنها اطلاعات کافی برای تشخیص دادن مشخص تر وجود ندارد.